Laura: ‘Op onze natuurbegraafplaats liggen de laatste rustplaatsen midden in het bos, op een zelfgekozen plek tussen de bomen. Sommigen rustplaatsen hebben een klein grafmonument. Op een boomstammetje van versteend hout staan de naam en de geboorte- en sterfdatum van de dierbaar overledene. Andere rustplaatsen vallen nauwelijks op tussen het mos en de bladeren; ze gaan op in de natuur.’ 

De vraag naar natuurbegraven groeit volgens Laura gestaag. ‘Als mensen een graf bij ons komen uitzoeken, dan is dat negen van de tien keer op de natuurbegraafplaats. Van de 6.000 plekken zijn er rond de 1.800 bezet.’ Ook het nieuwste Nationaal onderzoek naar de dood  van DELA laat zien dat natuurbegraven steeds geliefder wordt. Van de mensen die begraven willen worden, kiest ongeveer de helft ervoor. En dat zijn echt niet alleen jongeren. Laura: ‘Ook steeds meer ouderen kiezen bij ons voor natuurbegraven. De wens nabestaanden te willen ontlasten speelt daarbij een grote rol. Bij een natuurbegraafplaats hebben ze namelijk nauwelijks onderhoud.’    

Daarnaast waarderen mensen de rust van de plek en de eeuwige grafrust. Want op een natuurbegraafplaats mag je voor altijd blijven liggen. Laura: ‘Mede daarom kiezen ook steeds meer mensen met een Joodse of Islamitische achtergrond voor een plekje bij ons. Eeuwige grafrust speelt een belangrijke rol binnen hun geloof.’ 

Een reguliere begraafplaats ligt meestal in of bij een dorp of stad, en dan vaak in de buurt van een kerk. Je mag er je eigen plek uitkiezen, maar je bent daarin wel beperkt. Vaak zijn er maar weinig vrije plekken. En de plekken die vrij zijn, liggen al vast en zijn op een bepaalde manier geordend. Op een natuurbegraafplaats heb je meer vrijheid. Bij ‘Den en Rust’ begeleiden Laura en haar team de families voor of na een overlijden bij het vinden van de perfecte rustplaats. ‘We gaan eerst samen in gesprek om de persoon te leren kennen. Waar houdt of hield hij van? Welke rol speelt de natuur? Daarna gaan we samen naar buiten om een passende plek te vinden. Dat kan zijn bij een bepaalde berk, op een mosvlakte of ergens waar het licht mooi door de bomen valt. Mensen kiezen daarbij echt op gevoel.’ 

Los van de plek mogen mensen ook zelf de ligging kiezen. Laura: ‘Sommige mensen willen met hun gezicht naar een boom liggen, anderen ‘kijken’ liever naar een vrije vlakte. En voor Moslims is het weer heel belangrijk dat ze op de rechterzijde met het gezicht naar Mekka worden begraven. Het kan allemaal bij ons.’  Het artikel gaat verder hieronder

Ook het afscheid verloopt wat anders dan op een reguliere begraafplaats. De dienst is bij ‘Den en Rust’ vaak in de aula van het crematorium. Daarna wordt de overledene op een loopkoets begeleidt naar de laatste rustplaats. ‘De kist, mand, lijkwade of urn moeten daarbij van natuurlijke materialen zijn’, benadrukt Laura. ‘Dat geldt ook voor de kleding die de overledene draagt.’ Aangekomen bij de rustplaats geven de families op hun eigen manier invulling aan het laatste afscheidsmoment. De predikant zegt bijvoorbeeld een paar laatste woorden, nabestaanden lezen herinneringen voor of er wordt in stilte geproost.  

Als de familie er klaar voor is, wordt de overledene in de grond gelegd. Laura: ‘Op een reguliere begraafplaats wordt het graf meestal gegraven met een graafmachine. Daarna wordt de kist met een soort lift naar beneden gelaten. Bij ons gaat dat anders. Onze grafdelvers graven met een schep en de kist wordt door de familie zelf met touwen naar beneden gelaten. Het verloopt dus allemaal heel natuurlijk.’ 

Natuurbegraafplaatsen worden over het algemeen beheerd door natuurverenigingen. Zo pacht ‘Den en Rust’ de natuurbegraafplaats van Utrechts Landschap. Nabestaanden moeten hier rekening mee houden, want het betekent dat respect voor de natuur vooropstaat. ‘Een belangrijke regel is bijvoorbeeld dat er niks van buitenaf neergelegd mag worden. Geen knuffels, geen waxinelichtjes, geen knutselwerkjes. Uitzondering zijn de bloemen tijdens het afscheid, maar die verwijderen we na verloop van tijd. Mensen mogen natuurlijk wel spulletjes in het bos verzamelen en daar iets moois van maken, zoals een hartje van takjes. Op deze manier beschermen we de natuur.’   

Daarnaast wordt er op natuurbegraafplaatsen nauwelijks onderhoud gepleegd. ‘Als een grafsteen langzaam overwoekert, dan laten we dat gebeuren. Zo werkt de natuur. Ook een boom die omvalt, een wespennest of een mierenplaag laten we met rust. Tenzij het gevaarlijk is of een nabestaande er écht veel last van heeft. Dan kijken we wat we kunnen doen.’ 

Laura geniet van haar werk op de natuurbegraafplaats. Van de vele vogels, de eekhoorntjes en de reeën die vroeg in de ochtend het bos inschieten. Maar het meeste haalt ze uit het contact met de families. ‘Sommige mensen kom ik wekelijks tegen. Ze komen om hun overleden dierbaren te bezoeken, maar ook gewoon om te wandelen of te genieten van de mooie natuur.’  

De mensen en hun verhalen blijven Laura vaak lang bij. ‘Toen ik hier net werkte, heb ik samen met een mevrouw en haar drie dochters een hele mooie rustplaats gevonden voor hun echtgenoot en vader. Iedere keer als mevrouw langskwam, maakten we even een praatje. Op een bepaald moment kwam ze aanzetten met twee taartjes: ‘Ik weet niet of je tijd hebt, maar mijn man is vandaag jarig…’ Bij zijn rustplaats hebben we samen een taartje gegeten en gekletst over hem en het leven. Na het overlijden van mevrouw vertelden haar dochters hoe graag ze altijd bij ons was geweest. Dat soort dingen vergeet je niet meer.’ 

Laura verwacht dat de trend zich voortzet en steeds meer mensen zullen kiezen voor natuurbegraven. De ontwikkelingen in de branche houdt ze goed in de gaten. ‘Ik vind veraarden bijvoorbeeld een hele bijzondere methode. Daarbij wordt van het overleden lichaam aarde gemaakt. In Duitsland gebeurt het al, in Nederland mag het wettelijk nog niet. In combinatie met natuurbegraven kan het een hele mooie methode zijn voor ons. Als ik mooie ontwikkelingen tegenkom, bespreek ik ze altijd intern met collega’s. Het is belangrijk dat we vooruit blijven denken en open staan voor innovaties.’