‘Ik heb zelf nog niet vaak een uitvaart meegemaakt’, zegt Anne-Marie. ‘Wat ik van het vak weet, weet ik vooral door gesprekken met vriendinnen die in de branche werkzaam zijn. Ik weet bijvoorbeeld dat je als uitvaartverzorger bij mensen binnenstapt als het verdriet nog heel vers is. Te midden van dat verdriet moet je in korte tijd een band opbouwen en inschatten wat de wensen zijn. Vervolgens moet je die wensen kunnen vertalen naar een goed geregeld, passend afscheid.’ De combinatie tussen het emotionele aspect en het praktische regelwerk spreekt Anne-Marie erg aan. ‘Het lijkt me ontzettend moeilijk om snel te schakelen tussen die twee, maar ook heel divers en dynamisch.’
Om een uitgebreid en realistisch beeld te krijgen van het werk, liep Anne-Marie een dag mee met uitvaartverzorgster Perla. Samen woonden ze een melding van overlijden bij. ‘We bezochten een familie waarvan de moeder was overleden. De moeder was op leeftijd, maar haar overlijden kwam onverwacht. De vader en kinderen waren verdrietig en erg geschrokken. Als uitvaartverzorger moet je op zo’n moment rust in kunnen bouwen. De familie kreeg de ruimte om te vertellen wat er was gebeurd en er werd goed naar ze geluisterd. Dat gebeurde heel open; en met een lach en een traan. Op die manier ontstond er een setting waarbinnen het draaiboek voor het afscheid gemaakt kon worden. De familie had bijvoorbeeld speciale wensen met betrekking tot een bepaald ritueel, een vuurdienst. Als uitvaartverzorger moet je dan heel precies weten welke locaties dat mogelijk maken, en wat er allemaal nog meer bij komt kijken.’
Anne-Marie is onder de indruk van de manier waarop het gesprek verliep, maar realiseert zich ook hoe uitdagend een eerste contact met de nabestaanden is. ‘Een melding van overlijden is geen formele afspraak op een neutrale plek, onder het mom van: We hebben een uurtje en gaan dit even regelen… Je stapt echt iemands thuis binnen en ziet met eigen ogen hoe iemand heeft geleefd. Dat was intenser dan ik had verwacht. Hoe ga je op die momenten om met je eigen emoties? Mag je die laten zien? En wanneer kun je doorvragen, en wanneer zijn bepaalde dingen gewoon te privé? Waarschijnlijk ontwikkel je daar steeds meer gevoel voor en durf je steeds meer leiding te nemen.’
Voordat Anne-Marie nieuwslezeres werd, werkte ze in het onderwijs. Ze denkt dat het helpt dat er bepaalde overeenkomsten zijn tussen die twee beroepen en het werk als uitvaartverzorger. ‘Als nieuwslezeres heb ik natuurlijk veel te maken met zware onderwerpen, zoals oorlog of verlies. De gesprekken die mijn collega’s en ik voeren zijn vaak persoonlijk. Zo bellen we regelmatig met een zieke jonge vrouw die niet meer beter wordt.’ Anne-Marie vermoedt dat ze als uitvaartverzorger goed contact zou kunnen maken, ook als de omstandigheden moeilijk zijn. Ze is oprecht geïnteresseerd in mensen en weet hoe belangrijk het is om goed te kunnen luisteren.
Door het gesprek met de familie is haar ook een belangrijk verschil opgevallen. ‘Als nieuwslezeres vertel ik een verhaal en breng ik een bepaalde boodschap over. Daar denk ik van tevoren goed over na. Als uitvaartverzorger heb je die tijd niet. Je schuift aan bij mensen die je niet kent en moet snel in kunnen spelen op de emoties en op de praktische wensen. Ik denk dat snel kunnen schakelen tussen de empathische modus en de regelmodus een hele belangrijke eigenschap is van een goede uitvaartverzorger.’
Na de melding van overlijden ging Anne-Marie samen met Perla naar het afscheidscentrum, waar net een uitvaart begon. Bij het uitvaartcentrum realiseerde Anne-Marie zich voor het eerst, dat een uitvaart op een bepaalde manier ook een evenement is. ‘Op de dag van de uitvaart moeten de wensen van de familie strak worden uitgevoerd. Daarvoor is een goed contact met het uitvaartcentrum en alle betrokken partijen ontzettend belangrijk. Daarnaast komt er bij het werk ook best wat aan administratie kijken. Bij die praktische regelkant had ik van tevoren niet zo stilgestaan.’
Anne-Marie vindt het fijn dat je als uitvaartverzorger werkt in een team en er dus niet alleen voorstaat. ‘Het was mooi om te zien hoe de collega’s bij het afscheidscentrum met elkaar omgingen. Het contact was laagdrempelig en informeel, en er werd ook gewoon gelachen. Tijdens de dagelijkse nabespreking werd geëvalueerd hoe de dag ervoor was verlopen. Ik denk dat die regelmatige uitwisseling heel waardevol is. Niet alleen op emotioneel vlak, maar ook op praktisch vlak. Het is belangrijk om je verhaal kwijt te kunnen bij collega’s die snappen wat het vak inhoudt. En die je ondersteunen of tips geven als je tegen dingen aanloopt.’
Door de meeloopdag heeft Anne-Marie een goed beeld gekregen van wat het inhoudt om uitvaartverzorger te zijn. De verhalen van haar vriendinnen zijn voor het grootste deel bevestigd. ‘Het lijkt me nog steeds een heel mooi vak. Als uitvaartverzorger neem je het meeste regelwerk uit handen, waardoor de nabestaanden zich volledig kunnen richten op hun rouw. Het lijkt me heel bijzonder om op die manier een baken te zijn voor mensen.’
Het schakelen tussen het emotionele aspect en de regelmodus lijkt Anne-Marie een van de moeilijkste dingen van het werk. ‘Verhalen van mensen maken over het algemeen veel indruk op me. Als uitvaartverzorger moet je er denk ik voor waken dat de emoties niet de overhand krijgen: De balans met het praktische regelen van het afscheid moet kloppen. Van wat ik tijdens de meeloopdag heb gezien, kunnen de uitvaartverzorgers van DELA dat erg goed. Je wordt dus sowieso onderdeel van een team waarop je kunt terugvallen en waarvan je kunt leren. Voor mij is dat een hele belangrijke factor bij de keuze van een baan.’
Als uitvaartverzorger ben je nauw betrokken bij families en nabestaanden. Binnen de functie ben je o.a. verantwoordelijk voor het organiseren en plannen van de uitvaart. Daarbij luister je goed naar de wensen rondom het afscheid en neemt daarbij de zorg van nabestaanden uit handen. Je staat hen bij en adviseert en geeft samen het afscheid zo vorm, dat jullie na afloop met een goed gevoel terug kunnen kijken. Een persoonlijk en passend afscheid is voor nabestaanden van groot belang in het verwerken van het verlies. In deze baan krijg je veel verantwoordelijkheid en speelt het persoonlijke contact met de nabestaanden een grote rol.
Wij, en derde partijen, maken op onze website gebruik van cookies. Wij gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website goed functioneert, om jouw voorkeuren op te slaan, om inzicht te verkrijgen in bezoekersgedrag, maar ook voor marketing en social media doeleinden (laten zien van gepersonaliseerde advertenties). Door op ‘Accepteren’ te klikken, ga je akkoord met het gebruik van alle cookies. In onze Cookieverklaring kun je meer lezen over de cookies die wij gebruiken en kun je jouw voorkeuren opslaan of wijzigen. Door ‘Weigeren’ te klikken ga je alleen akkoord met het gebruik van functionele cookies.